Ik Kan Koken, zo titelt het Groote Geele Kookboek, ooit een onmiskenbaar naslagwerk van mijn moeder. “Geïllustreerd Handboek voor allen, die willen leren kooken en den eisen van een goede Keukeninrichting willen kennen” vervolgt ene mejuffrouw de Holl, in leven directrice der huishoudschool aan den Laan van Meerdervoort te ’s Gravenhage. Voorin een met vulpen geschreven opdracht : “Voor Tiny Van Sint Nicolaas 5-12-1953”.
Dat is nu rond deze tijd heus meer dan 60 jaar geleden. De sierlijke krullen aan het handschrift herken ik als uit duizenden, het is onmiskenbaar van mijn vader; het zou er nooit meer anders gaan uitzien, hooguit wat strakker, meer resoluut, haast kortaf, ongeduldig.
Wellicht probeert mijn vader hier op mierzoete wijze de goedheiligman een eigen onuitgesproken wens te laten vervullen. Vele jaren later zou diezelfde vader mijn moeder immers en zonder blozende blikken, een setje ontzettend handige steeksleutels cadeau doen, of waren het nu die onmisbare steenboortjes.
Niet dat mijn moeder daar ooit tegen protesteerde, dat deed ze nooit. Haar berustende, ondiepe glimlach zal ik niet snel vergeten; zolang het mijn vader allemaal maar niet ontriefde….

Reden genoeg om je af te vragen of mijn moeder wel oprecht blij was met alweer zo’n Geschenk. Echter de staat waarin juist dit boek zich verkeert, doet het omgekeerde vermoeden. En wat te denken van de vele knipsels, zorgvuldig bij de relevante artikelen gevouwen. Alsof het boek zelf al niet dik genoeg was!
Mijn moeder was zeker een echte knipselaar, je kon immers nooit weten… en tijdschriften zomaar weggooien, dat deed je niet. Ze bleef dat tot in de schimmige nadagen van haar bewustzijn doen,  het ging over alles en niets, steeds meer zonder patroon…. Ik zou nog vele knipsels tegenkomen, overal en niet alleen in boeken.
Voor het Groote Geele Boek heb ik een passend plekje: direct naast de gaspitten op het aanrecht, tussen boeken over brood en pittige rijst-tafels, een verguisde versie van Montignac en uiteraard de gebruiksaanwijzing van de fietspomp.
Een enkel keertje komt het Boek goed van pas, eigenlijk nooit, er is nooit tijd.
Behalve op van die onverwachte momenten, zoals recentelijk toen mijn hooggewaardeerde collega Godfried opeens met een enorme kartonnen doos aan kwam zetten. Godfried kennen we wellicht nog uit het blogje van afgelopen zomer in  zijn onvolprezen tuin, met dito boomgaard.
“Kijk Peter, dit is nu echt iets voor jou, jij bent immers zo over nostalgie en grootmoeders dingen enzo?!”

Ik herkende de op rozenbottels gelijkende kogelronde vruchten, maar wat zijn het er veel !
Nou de hele seizoensproductie werd mij overhandigd, en met een gulle glimlach…
Zei je mispels? Ik kende het spreekwoord “zo rot als een mispel”. Als je goed keek zag je dat enkele vruchten al behoorlijk beurs waren, anderen zelfs opengesprongen onder de druk van de gistende sappen. Het rook echter heerlijk, een geur die het midden hield tussen een pas opengetrokken pot appelmoes en dat van een pint verschraald bier…

“Maar Peter”, zo sprak Godfried, “ze moeten juist een tikkeltje rot zijn, anders is er geen doorkomen aan”.
Ik lette waarachtig onvoldoende op de triomfantelijke en haast opgeluchte blik in zijn ogen. Nee, op dat moment heb ik zeker niet toegegeven dat ik geen idee had wat in hemelsnaam ermee aan te vangen.
Ik gaf aan van de hoed en de rand te weten, en nam dankbaar de doos in ontvangst. De bodem voelde vochtig aan door de alvast vrolijk zwetende mispels.
Ik drukte voorzichtig op een van de wat grotere vruchten, en voelde hoe zacht deze aanvoelde.
Ik kon de verleiding niet weerstaan door er voorzichtig in te knijpen. Jawel, met een zachte ploef flubberde hij open en een zachte smurrie liep tussen mijn vingers.
Dit zou wel eens hét moment geweest zijn, dat ik me ben gaan verdiepen in de vervolgstappen…
Met wat hulp van de trouwe volgers, kreeg ik de nodige recepten, tips, do’s en don’ts.
Ik besloot me te werpen op het recept met het meeste overzicht en de minste woorden. Het werd mijn nieuwe culinaire uitdaging: een recept om mispelgelei te maken.
Met uiteraard Het Groote Geele Kookboek erbij.

Nu heb ik in het verleden als Werktuigbouwkunder wel iets aan leeservaring opgedaan met werkplaats handleidingen. En die van Sleutel-hetzelf-Guru meneer Piet Olyslager waren bij mij de meest beduimelde boekjes. Hij kon vol humor de volledige demontage van mijn Eendenmotor beschrijven, en vervolgens het moeilijkste deel – de hermontage – simpelweg afdoen met de magische woorden: “monteer in omgekeerde volgorde”.
Hoe vaak maakte ik de beginnersfout door deze simpele tekst uit te leggen als makkie, eitje of zo-gepiept….
Vooronderzoek was dus geboden, en ik raadpleegde de Facebook community, Wikipedia en een forum voor Midlife-Daddies. Maar boven alles raadpleegde ik mijn Groote Geele Kookboek, het alleswetende en vooral stichtelijke handboek.
En dat is maar goed ook. In mijn twijfel om een lekker goedkoop anderhalfkilopak suiker van Appie te gebruiken werd ik pagina’s lang beziggehouden met een zeer uitgebreide verhandeling over de Suiker.
Wijzer geworden, weet ik nu dat suiker enerzijds kan worden gezien als een “bederf-werend  middel, zeer gepast om in een sterk geconcentreerde suikeroplossing te kunnen conserveren“. Anderzijds is suiker kennelijk ook “bekend als genotmiddel, bijvoorbeeld om een zoete smaak aan gerechten te geven”.

Het stemt tot nadenken.

Mijn eerste Groote Geele Recept

Vrijdagavond laat:
We wagen het erop, met een halve kilo, om mee te beginnen. Het begint hier namelijk wel heel erge appelig te ruiken naar de behoorlijk rijpende (lees rottende) Mispels. En in navolging van Caroline’s waanzinnig overtuigend recept, gaan we nu ECHT aan de gang.
Gefaseerd, een beetje gevoelsmatig, maar toch…. ik geloof in kleine stapjes.
Geduld en vastberadenheid gaan op haast Oosterse wijze vaak en zo heerlijk en genoegzaam samen.

Zaterdagochtend:
De eerste fase van het project Mispelgelei, is een ronduit kleverig klusje; het vierendelen van de overrijpe, melig aanvoelende mispelbottels plus zo’n kwart liter water levert een weeïge compositie op. Eentje waar je niet al te veel bij moet nadenken over waar het op lijkt.
Een goed glas rode wijn doet wonderen en met Dotan’s “Hungry”, pruttelt de eerste blubber vrolijk de stadskeuken vol met ongekende, zoete maar opwindende geuren.
Na een uurtje uitkoken, zo spreekt het recept volgt een rustmomentje : een twaalfuurtje uitlekken…..
Onderuitgezakt nipte ik tevreden aan een van Noortjes heerlijke Schrijfsels en hield mijn ogen nog juist open tot l’Heure du Crîme…

Zondag in de loop van de middag:
Nu met best sfeervolle violen op de achtergrond, het zou Bach kunnen zijn, viool ik zelf ook leuk verder en werp een blik over de rand van de uit te lekken pan. Gisterenavond rond het middernachtelijk uur, was er in de uitgedropen pan slechts een bodempje bedekt met een redelijk viskeus, nagenoeg transparant mispelsapje. Wie zei er daar iets over ‪‎SlowFood‬ ! Tja, het recept had het wel over speciale neteldoek, wat dat dan ook moge zijn. Ik vond er in mijn Moeders Groote Geele Kookboek verder niets over. Maar ik heb toch nog een enorme gestapelde rijstkookpan, met van die gaatjes…. Maar ja het is geen neteldoek, toch?
Maar goed, een beetje knutselpapa laat zich niet voor 83 gaatjes vangen, en heb ik weer eens wat boeken uit de kast gehaald.
En zoals dat dan gaat, ben ik weer onderuitgezakt en aan Bonita Avenue begonnen, wachtend tot de laatste druppel...

Zondag avond laat:
Tja, dan is het nu tijd voor de ontknoping… dat kan nog net voor het slapen gaan !
Uiteindelijk was de triomf precies een halve liter Mispelsap, verkregen door listige perstechnieken.
Nog slechts één Uitdaging bleef nog over: Het smelten van suiker.
Gelukkig weet het GrootGeelKookboek op pagina 496 raad, zei het dat de instructies zijn opgetekend in 1953, en met een zuinig vingertje wijzen op de destijds heersende dure accijnsheffingen op dit “dure voedingsmiddel”.
Het pak van anderhalf kilo Suikerrietplantage (EUR 0,49) heb ik dus niet tot mijn biechtbare zondigingen geteld …. die niet !

epiloog:
Hoe dan ook, even opletten op de zes (of waren het zeven) gradaties waarin het smeltende suiker zich tot een caramelklont ontwikkelt.
Of dat nu allemaal zo goed is afgelopen weet ik niet, het ging snel. Fascinerend was het wel, roeren in een half pondje suiker… mag het ook iets minder zijn, mevrouw?  Zeker is dat na een kwart uur in mijn onovertroffen en tevens enige steelpan nog steeds geen jam te bekennen was, wel pruttelende, oranje-bruine en volschuimende erupties, zwanger van appelzoete dampen.
Inkoken van suikergelei… tussentijds afschuimen… wellicht heb ik wat lang gewacht, maar de buit was na een uur absoluut iets om trots op te zijn: Een voormalig Conimexsambalpotje , driekwart gevuld met mijn eerste heuseigengemaakte Mispelgelei…..

Categorieën:Groote Geele Recepten, korte verhalen

Tags: gelei, Het Groote Geele Kookboek, knipsels, mispel, recepten, sinterklaas, suiker, tijdcapsule